Cộng đồng game thủ Việt Nam thường chìm đắm trong nỗi nhớ về những tựa game cấp phép huyền thoại của các thế hệ console cũ. Đó là những siêu phẩm sinh ra để gắn liền với các bộ phim, chương trình truyền hình đình đám, với mức giá phải chăng và khả năng tiếp cận rộng rãi. Chắc chắn, có những “pha xử lý lỗi” đi vào lịch sử như Superman 64, Terminator Salvation, hay tựa game E.T. trên Atari. Nhưng cũng không thiếu những “cú sút phạt đền” thành công vang dội, điển hình là GoldenEye của Rare – một tựa game không chỉ là sản phẩm ăn theo tuyệt vời mà còn là một cột mốc lịch sử, thay đổi hoàn toàn cục diện ngành game.
Bạn có thể nghĩ rằng những tựa game cấp phép kiểu này đã lùi vào dĩ vãng, nhưng đó chỉ là một phần của bức tranh. Sự thật là, game cấp phép chưa bao giờ biến mất. Cái mà game thủ đang nhớ là những tựa game kinh phí thấp, ra mắt gần như ngay lập tức sau phim, và chịu ảnh hưởng trực tiếp từ các tác phẩm điện ảnh. Ngược lại, những gì chúng ta đang chứng kiến hôm nay là một cuộc “đổ bộ” quy mô lớn của game cấp phép, chúng đã và đang chiếm lĩnh toàn bộ thế giới game.
Sân Chơi Cấp Phép: Mọi Thể Loại Đều Có Dấu Ấn IP
Đế Chế Siêu Anh Hùng: Khi Vũ Trụ Điện Ảnh Đổ Bộ Lên Nền Tảng Game
Hãy nhìn vào Marvel, đế chế điện ảnh vĩ đại nhất hành tinh, với tầm ảnh hưởng lan tỏa đến mọi ngóc ngách của ngành game. Dù Marvel Rivals nghiêng về comic hơn là phim ảnh, nhưng giá trị của IP Marvel hiện tại phần lớn đến từ sự thống trị của Vũ trụ Điện ảnh Marvel (MCU) trong suốt một thập kỷ qua. Cùng với Rivals, chúng ta còn có Marvel’s Avengers (hiện đã ngừng hỗ trợ), Spider-Man, Guardians of the Galaxy, Midnight Suns, và sắp tới là Blade, Wolverine, Marvel 1943: Rise of Hydra, và cả một tựa game Iron Man mới – hoàn toàn khác biệt so với bản game dựa trên phim Iron Man đầu tiên. Đó là chưa kể đến các tựa game di động như Marvel Snap hay Marvel Mystic Mayhem.
Wolverine từ Marvel Rivals với Thẻ Bảo Vệ Xếp Hạng
DC Comics cũng không kém cạnh với hàng loạt cái tên đình đám. Loạt game Batman Arkham của Rocksteady hiển nhiên đã trở thành huyền thoại. Bên cạnh đó, chúng ta có hai phiên bản Batman Telltale, Gotham Knights, Suicide Squad: Kill the Justice League, và Injustice. Thậm chí, Warner Bros. còn đang ráo riết tuyển dụng cho một tựa game DC live-service mới, dường như không một tập đoàn nào chịu học hỏi từ những sai lầm của chính mình.
Tôi biết rằng nhiều bạn sẽ lập tức cuộn xuống phần bình luận để phản bác rằng các thương hiệu truyện tranh không phải là “game ăn theo” thực sự. Tôi thừa nhận rằng truyện tranh ảnh hưởng đến những tựa game này nhiều hơn phim, nhưng bạn không thể phủ nhận tầm ảnh hưởng của Margot Robbie trong các bộ phim về Suicide Squad đã khiến IP này bùng nổ đến mức nào. Thôi được, chúng ta sẽ xem xét các ví dụ khác để chứng minh luận điểm này. Ngay cả The Walking Dead, dù xuất phát từ truyện tranh, cũng có sức ảnh hưởng rất lớn từ loạt phim truyền hình.
“Màn Ảnh Nhỏ” Và “Thế Giới Lớn”: Phổ Cập IP Từ Mọi Ngõ Ngách
Sân chơi game cấp phép không chỉ giới hạn ở siêu anh hùng. Chúng ta có một tựa game Friday the 13th nổi tiếng và một bản mới đang được phát triển. Hàng loạt game Harry Potter đã và đang làm mưa làm gió. Một game Bond đang được IO Interactive phát triển. Hàng tá game Star Wars, Lord of the Rings, South Park, Mad Max, và Avatar: Frontiers of Pandora. Riêng Bithell Games đã phát hành hai game Tron và một game John Wick. Chưa kể Alien Isolation, Rebel Moon. Thậm chí, một game Barbarian – không phải là một franchise mà chỉ là một bộ phim duy nhất – cũng đã được công bố chuyển thể.
Danh sách dài dằng dặc nhưng vẫn còn thiếu sót này chính là bằng chứng thép: game cấp phép không những không biến mất mà còn đang bùng nổ, chiếm lĩnh toàn bộ thị trường game.
Con Dao Hai Lưỡi: Chi Phí Khủng Khiếp Và Rủi Ro Phá Sản Studio
Vậy điều gì đã thúc đẩy làn sóng game cấp phép mạnh mẽ đến vậy trong thập kỷ qua? Khi chi phí phát triển game ngày càng tăng vọt, các công ty lớn càng trở nên thận trọng và sợ hãi rủi ro. Việc dựa vào các IP nổi tiếng – phim ảnh, chương trình truyền hình, và cả truyện tranh – là một “bảo hiểm” chắc chắn để ít nhất thu hút được sự chú ý từ lượng fan hâm mộ sẵn có. Đây là một chiến lược “ăn chắc mặc bền” mà nhiều nhà phát hành lớn đang áp dụng.
Tuy nhiên, chính thái độ “an toàn” này lại đang là con dao hai lưỡi, đẩy nhiều studio đến bờ vực phá sản và khiến nhiều dự án game bị hủy bỏ. Chi phí cấp phép IP là một con số “choáng váng”. Theo báo cáo từ Bloomberg, vụ rò rỉ dữ liệu của Insomniac năm 2023 đã tiết lộ rằng “Insomniac và Marvel đã cam kết chi tới 621 triệu USD để phát triển và tiếp thị các tựa game X-Men đến năm 2035”, bao gồm cả game Wolverine và Spider-Man 3. Không khó để hiểu tại sao các studio bị đánh giá là không thể đạt được những mốc doanh thu “khủng khiếp” này lại phải chứng kiến các dự án game của mình bị hủy bỏ và thậm chí đóng cửa sau nhiều năm phát triển, như trường hợp game Black Panther của Cliffhanger Games hay Wonder Woman của Monolith.
Nữ Anh Hùng Wonder Woman biểu tượng của vũ trụ DC Comics
Cấp phép IP không chỉ đơn thuần là một phần của ngành game; nó đang trở thành một mô hình kinh doanh phổ biến đến đáng ngạc nhiên. Bản thân tôi đã từng bày tỏ sự mệt mỏi với làn sóng remake, reboot, và những IP quen thuộc lặp đi lặp lại vào năm 2023, và tình hình có vẻ không hề khá hơn. Mọi thứ đều đang là một franchise hoặc đang khao khát trở thành một franchise, và vì thế, mọi tựa game đều là một sản phẩm “ăn theo”. Liệu mô hình này có bền vững? Dĩ nhiên là không, nhưng các nhà phát hành lớn quá sợ hãi để đầu tư vào những ý tưởng gốc, sợ rằng chúng sẽ thất bại thảm hại. Giờ đây, tôi thực sự hiểu được nỗi hoài niệm về những tựa game cấp phép ngày xưa – ít nhất, sự thất bại của chúng không kéo theo cả một studio sụp đổ.
Kết Luận: Tương Lai Nào Cho Game Cấp Phép?
Trận đấu giữa sự an toàn của IP và khát vọng sáng tạo vẫn đang tiếp diễn trên sân cỏ ngành game. Game cấp phép không chỉ đơn thuần tồn tại mà đã chiếm lĩnh thị trường, định hình cách chúng ta trải nghiệm và tiêu thụ game. Tuy nhiên, đằng sau ánh hào quang của các thương hiệu lớn là những rủi ro tài chính khổng lồ, đe dọa sự sống còn của các studio và tiềm năng của những ý tưởng game mới.
Để ngành game thực sự phát triển bền vững, các nhà phát hành cần tìm ra điểm cân bằng chiến lược giữa việc khai thác sức mạnh của IP và nuôi dưỡng sự đổi mới. Đừng bỏ lỡ những phân tích chuyên sâu về “pha phối hợp” đầy kịch tính này trong các bản tin sắp tới của diemtingame.com. Hãy chia sẻ quan điểm của bạn: Game cấp phép là “cú ăn điểm” hay “pha phản lưới nhà” của ngành game hiện đại?
