Khi Nintendo of America lần đầu bước chân vào thị trường console với NES, họ chuẩn bị một kế hoạch nhiều lớp — trong đó có mảng trò chơi giáo dục để khai phá phân khúc gia đình và trẻ em. Donkey Kong Jr. Math, ra mắt lần đầu ở Nhật năm 1983 và theo chân NES sang Bắc Mỹ năm 1985, là nỗ lực ấy. Tuy nhiên, thay vì trở thành bước tiến, nó lại là “cú ngã” khiến công ty phải điều chỉnh chiến lược nhanh chóng. Donkey Kong Jr. Math là từ khóa không chỉ gợi nhớ một trò chơi mà còn là bài học về cách người chơi tiếp nhận “edutainment”.
Hồi ức buổi ra mắt và thất bại thương mại
Bruce Lowry — phó chủ tịch phụ trách bán hàng của Nintendo of America giai đoạn 1981–1986 — trong cuộc phỏng vấn với Time Extension gọi Donkey Kong Jr. Math là “trò tệ nhất chúng tôi từng bán”. Thực tế số liệu doanh thu và phản hồi thị trường ủng hộ nhận định đó: trò được rút khỏi kệ vào giữa năm 1988 cùng một loạt tựa NES khởi động khác, theo bản tin Computer Entertainer.
Cơ chế gameplay của Donkey Kong Jr. Math cơ bản là kết hợp platform của Donkey Kong Jr. với các bài toán: người chơi lắc qua lắc lại, nhặt số và mang về để hoàn thành phép tính. Ý tưởng là biến việc học thành trải nghiệm hành động, nhưng thực tế người mua và phụ huynh không mặn mà — như Tom Sarris của Nintendo từng nói với L.A. Times năm 1990: “Không phải hit lớn.”
Ảnh quảng bá Donkey Kong Jr. Math trên NES với Donkey Kong Jr. và yếu tố toán học trong game
Vị trí lịch sử và di sản hiện tại
Dù thất bại về mặt thương mại, Donkey Kong Jr. Math vẫn tồn tại như một phần nhỏ trong lịch sử phát triển nội dung của Nintendo. Trò xuất hiện trở lại trên dịch vụ Nintendo Classic cho Switch và Switch 2, được thêm vào vào tháng 7/2024 — nhưng rõ ràng đây không phải tựa game được cộng đồng xếp vào “tuyển chọn” của dịch vụ đó. Sự tiến hóa của thương hiệu Donkey Kong kể từ Donkey Kong Country — biến DK thành nhân vật chính được yêu thích — cho thấy Nintendo đã học được nhiều bài học từ những sai sót đầu đời.
Bài học rút ra cho ngành game
Donkey Kong Jr. Math là ví dụ tiêu biểu về khoảng cách giữa ý tưởng marketing và mong muốn thực tế của người chơi. Edutainment cần cân bằng rất tinh tế giữa tính giải trí và giá trị giáo dục; nếu thiên quá về bài tập sẽ mất đi yếu tố giải trí, còn nếu quá game hóa thì mục tiêu giáo dục khó đạt. Với Nintendo, bài học này góp phần định hình chiến lược phần mềm gia đình trong những năm tiếp theo.
Kết luận
Donkey Kong Jr. Math không phải một huyền thoại được tôn vinh — mà là một lời nhắc: không phải mọi ý tưởng “tốt trên giấy” đều hợp với thị trường. Nếu bạn từng chơi hoặc thử nghiệm phiên bản Switch, chia sẻ cảm nhận của bạn về Donkey Kong Jr. Math và quan điểm về edutainment trong game hiện nay nhé — cộng đồng cần những góc nhìn đa chiều để rút kinh nghiệm và tiến lên.
